Kırgız dili
Görünüm
(Kirgiz dili sayfasınnan yönnendirildi)
Kırgız dili Кыргыз тили Kırgız tili قىرعىز تىلى | |
---|---|
| |
Kırgız dili laf eden devletlär | Kırgızistan Afganistan Pakistan Tacikistan Günduusu Türkistan Türkiye Rusiya Moldova Respublikası Romıniya Ukrayna Serbiya Yaponiya Poyraz Makedoniya |
Kişi sayısı | 4,5 milion |
Sıra | -- |
Dil aylesi | Altay
|
Yazı | Kiril alfaviti |
Ofițial dil | |
Ofițial dil | Kırgızistan |
Akademiya | --- |
Dil kodları | |
ISO 639-1 | ky |
ISO 639-2 | kir |
ISO 639-3 | kir |
SİL | KY |
Kırgız dili Кыргыз тили, Kırgız tili, قىرعىز تىلى Türk dilleri grupasına giren dil, angisindä laf eder kırgız halkı. Kırgızistan, Afganistan, Pakistan, Tacikistan, Günduusu Türkistan, Büük Britaniya, Rusiya, Kanada, Franțiya, Avstriya, Germaniya hem Yaponiya, laf eder bu dilde. Bu dilde laf eder 4.5 miliona yakın insan. Kırgızistanın ofițial dili.
Kırgız alfavitleri
[diiştir | kaynağı değiştir]- Kiril alfaviti: Kırgızistan'da,
- Arap alfaviti: Kitay Halk Respublikası'nda yaşamaa Kırgızlar tarafından kullanmaa.
Kiril alfaviti | Kırgız ad | Arap alfaviti | Başka alfavitle yazmaa | Latin alfaviti (1928—1940) |
IPA |
А а | а | ا | A a | A a | /ɑ/ |
Б б | бе | ب | B b | B в | /b/, [w], [v] |
В в | ве | ۋ | V v | V v | /v/ |
Г г | ге | گ ع* |
G g | G g, Ƣ ƣ | /ɡ/ [ʁ] |
Д д | де | د | D d | D d | /d/ |
Е е | e | ه | E e | E e | /je/, /e/ |
Ё ё | ё | يو | Yo yo | Yo yo | /jo/ |
Ж ж | же | ج | C c/J j | Ç ç (Ƶ ƶ 1938-1940) | /dʒ/ |
З з | зе | ز | Z z | Z z | /z/ |
И и | и | ى | İ i | I i | /i/ |
Й й | ий | ي | Y y | J j | /j/ |
К к | кa | ك ق* |
K k | K k, Q q | /k/, [q], [χ] |
Л л | эл | ل | L l | L l | /l/ |
М м | эм | م | M m | M m | /m/ |
Н н | эн | ن | N n | N n | /n/ |
Ң ң | ың | ڭ | Ń ń | Ŋ ŋ | /ŋ/ |
О о | о | و | O o | O o | /o/ |
Ө ө | ө | ۅ | Ö ö | Ɵ ɵ | /ø/ |
П п | пe | پ | P p | P p | /p/ |
Р р | эр | ر | R r | R r | /r/ |
С с | эс | س | S s | S s | /s/ |
Т т | те | ت | T t | T t | /t/ |
У у | у | ۇ | U u | U u | /u/ |
Ү ү | ү | ۉ | Ü ü | Y y | /y/ |
Ф ф | эф | ف | F f | F f | /f/ |
Х х | ха | ح | H h | X x (H h 1928-1938) | /χ/ (=/k/) |
Ц ц | це | تس | Ț ț | Ts ts | /ʦ/ |
Ч ч | че | چ | Ç ç | C c | /tʃ/ |
Ш ш | ша | ش | Ş ş | Ş ş | /ʃ/ |
Щ щ | ща | - | Şç şç | Şc şc | /ʃtʃ/, /ʃː/ |
Ъ ъ | ажыратуу белгиси | - | - | - | - |
Ы ы | ы | ى | I ı | Ь ь | /ɯ/ |
Ь ь | ичкертүү белгиси | - | - | - | - |
Э э | э | ه | É é | E e | /e/ |
Ю ю | ю | يۋ | Yu yu | Yu yu | /ju/, /jy/ |
Я я | я | يا | Ya ya | Ya ya | /ja/, /jɑ/ |
- К + а, о, у, ы ك => ق
- Г + а, о, у, ы گ => ع
Sayılar
[diiştir | kaynağı değiştir]1 бир (bir)
2 эки (eki)
3 үч (üç)
4 тѳрт (tört)
5 бэш (beş)
6 алты (altı)
7 жэти (ceti)
8 сэгиз (segiz)
9 тогуз (toguz)
10 он (on)
Türk dili, Kırgız dili, Saha dili karşılaştırmaa
[diiştir | kaynağı değiştir]Gagauz dili (E) | Türk dili (Y) | Kırgız dili (C) | Saha dili (S) |
yıl | yıl | cıl (жыл) | sıl (сыл) |
yaamur | yağmur | camgır (жамгыр) | samıır (самыыр) |
yaka | yaka | caka (жака) | sağa (саҕа) |
yalamaa | yalamak | caloo (жалоо) | salaa (салаа) |
yaş | yaş | caş (жаш) | saas (саас) |
yaştaş | yaşdaş | caştaş (жашташ) | saastıı kihi (саастыы киһи) |
yatmaa | yat | cat (жат) | sıt- (сыт-) |
edi | yedi | ceti (жети) | sette (сэттэ) |
el | yel | cel (жел) | sel (сэл) |
eni | yeni | caŋı (жаңы) | saña (саҥа) |
eniden | yeniden | caŋıdan (жаңыдан) | sañattan (саҥаттан) |
er | yer | cer (жер) | sir (сир) |
yıkamaa | yumak (yıkamak) | cuu- (жуу-) | suuy- (сууй-) |
yıldız | yıldız | cıldız (жылдыз) | sulus (сулус) |
irmi | yirmi | cıyırma (жыйырма) | süürbe (сүүрбэ) |
yok | yok (hayır) | cok (жок) | suoh (суоһ) |
yol | yol | col (жол) | suol (суол) |
yımırta | yumurta | cumurtka (жумуртка) | sımmııt (сыммыыт) |
yumuşak | cumşak (жумшак) | sımnağas (сымнаҕас) | |
üz | yüz | cüz (жүз) | süüs (сүүс) |
Hem bak
[diiştir | kaynağı değiştir]- Gagauz dili
- Salar dili
- Türk dili
- Şor dili
- Hakas dili
- Azerbaycan dili
- Kazah dili
- Türk dilleri
- Afşar dili
- Altay dili
- Tatar dili
- Kumık dili
- Halac dili
Dış Baalantılar
[diiştir | kaynağı değiştir]- http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=kir Kırgız dil kodu
Türk dilleri
| |||
Ogur | Bulgarca† | Çuvaşça | Hunca† | Hazarca† | Türk Avarca† | ||
Uygur | Eski türkçe† | Ayniçe²| Çagatayca† | İli türkçäsi | Lopça | Uygurca | Uzbekçä | ||
Kıpçak | Altayca | Barabaca | Başkurtça | Krım tatarca¹ | Kumanca† | Karaçay-Balkarca | Karaimcä | Karakalpakça | Kazahça | Kıpçakça† | Kırgızça | Krımçakça | Kumukça | Nogayca | Eski tatarca† | Tatarca | Urum¹ | ||
Oguz | Afşarca | Azerbaycanca | Krım tatarca¹ | Gagauzça | Horasan türkçesi | Osmanlı türkçesi† | Peçenekçe† | Kaşkayca | Salarca | Türkçe | Türkmence | Balkan Gagauzçası | Urumca¹ | ||
Argu | Halacca | ||
Sibir | Çulımca | Dolganca | Fuy girgis | Hakasça | Şorca | Tofaca | Tuvaca | Günbatısı Yugurca | Sahaca/Yakutça | ||
Nışannar: ¹Birden taa çok grupaya girer, ²Karışmak diller, ³Diil belli, †Ölü dil |