Todur Zanet

Todur Zanet

Todur Zanet — Gagauz Poet, yazıcı, dramaturg, aaraştırmacı, folklorcu, publiţist, çevirici. Gagauz Milli Gimnasının avtoru (22.07.1990). "Ana Sözü" gazetasının redaktoru.

Duudu

1958-ci yılın Kirez ayın 14-dä, Moldova Respublikasının Kongaz küündä (Gagauziya, Komrat rayonu).

Üürendi

Kongazın 1-ci şkolasında (1965-1975), Kişinöv Politehnik institutunda (1976-1981), Moldovanın KP MK yanında olan Marxizma-Leninizma Universitetında (1985-1987).

İşledi

Slesar-santehnik (1975-1976), dvornik (institutta üürenärkana, 1977-1981), master (1981-1983), komsomol komitetın sekretari (1983-1986), prorab (1986-1988), “Bucaan dalgasında” tele hem radio kolverimnerin redaktoru (1986-1990), Kişinev İncäzanaat İnstitutun pedagogu (1991-1993)

1988-1994 hem 1999-cu yıldan büünkü günädän “Ana Sözü”nü (ilk gagauz gazetasını) çıkarêr (25.09.1993 yıldan beeri latin grafikasında). Çıkardı uşaklar için jurnal “Kırlangaç” (1991-1993, 2001-2002). Gagauz yazılarını latin grafikasına geçirmää deyni çalışmaları ilk başladı (1979, 1988-1993).

Kiyatları

“Zamanêêrsın, evim!” (peetlär, 1989, 1990), “Karımcalık” (uşaklar için peetlär, 1989), “Böcecik” (uşaklar için Bukvalık, 1991, Moldova üüredicilik hem bilim Bakannıı tarafından başlangıç hem küçük klaslar için üüredicilik kiyadı olarak tanındı), “Akardı batıya güneş” (peetlär, 1993), “Gıcırdêêr kafamın çarkları” (peetlär, 1993), “Akar yıldız” (peetlär toplumu, 1998), “Dramaturgiya” (pyesalar, 2006), Onnar geldilär sabaalän (povest, yazılı 2008-ci yılda, taa tiparlanmadı), “Ana Dilim” (çıktı Türk dünnesi büük poetları seriyasında, 2010, Baku, azerbaycancaya çevirilmiş peetlär), “GAGAUZLUK: Kultura, Ruh, Adetlär” (gagauz folklor tekstlarının temelindä bilim kiyadı, 2010).

Pyesaları

“Aaçlık kurbannarı” (1998, 2009 Türkiyedä) hem “Büülü maaza” (2004) sţenaya koyuldular. “Aaçlık kurbannarı”, romıncaya çevirilip, “Jertfele foametei” adında tiparlandı (2006, romınca, jurnal “Viaţa Besarabiei”).

Türküleri

“Şen oynêêr gagauzlar”, “Yaşa, halkım!”, “Vatan”, “Koy adımı...”, “Sän Çadır, gözäl Çadır”, “Sana sevdam”, “Saurgun”, “Zamanêêrsın, evim!”, “KDU” (Komrat Devlet Universitetın ofiţial gimnası), “O gecä” h.t.b.

Publiţistika

1000-dän zeedä statyaları gazetalarda hem jurnallarda tiparlandı. “Bucaan dalgasında” tele hem radio kolverimnerindä 200-dän zeedä avtorluk programaları çıktı.

Çevirmeklär

Çevirdi gagauz dilinä M.EMİNESKU, G.VİERU, İ. DRUŢA, G. GEORGİŢA, A.AHMATOVA, Lev TOLSTOY, A.PUŞKİN, M.LERMONTOV, BADJİEV hem başka yazıcıların yaratmalarını. Peetlän yazılı pyesayı “BAYAZİD” (avtor Jan RASSİN) çevirildi gagauz dilinä, yazıldı Molova TVsında da girdi Moldova devletin televideniyasının altın fonduna. 17.12.1989 y., gagauzçaya çevirip tiparladı “İnsan dooruluklarına ömürdünnä deklaraţiyasını”.

Bilim çalışmaları

Bilim kiyatlarında ona yakın bilim yazıları tiparlandı. KDU diplomcuların diplom işlerinä öndercilik yaptı. “GAGAUZLUK: Kultura, Ruh, Adetlär” (gagauz folklor tekstlarının temelindä bilim kiyadı) kiyadı hazırladı. Bu kiyat Moldova Bilimnär Aakdemiyasının Filologiya İnstitutun hem Azerbaycan Milli Bilimnär Aakdemiyasının Folklor İnstitutun taraflarından bilim kiyadı olarak tanındı. “GAGAUZLUK: Kultura, Ruh, Adetlär” Moldovanın 2010-cu yılının en islää enţiklopediya kiyadı olarak tanındı.

Yaratmak Birliklerindä azalık

Sovetlär Birliinin hem Moldova Jurnalistlär Birliklerin azası (1989), Sovetlär Birliinin hem Moldova Yazarlar Birliklerin azası (1990), Türk Dünnesi Yazarlar Birliin azası (1992).

Ödüllär hem diplomalar

• BAY (Balkan Aydınnadıcıları hem Yazarları) jurnalının literatura ödülü (1998);
• Halklararası kiyat sergisinin hem Moldova miilli bibliotekasının Diplomaları (2007 “Dramaturgiya” kiyadı için, 2010 “GAGAUZLUK: Kultura, Ruh, Adetlär” kiyadı);
• KIBATEK (Kıbrız Balkannar, Avraasya, Türkiye Edebiyat Kurumu) edebiyat ödülü (2007);
• Moldova yazıcılar Birliin literatura premiyası (2011, “GAGAUZLUK: Kultura, Ruh, Adetlär” kiyadı için);
• Süleyman Brina adına Halklararası Balkannar Türk Kulturasına İzmet Ödülü (Kosova devletinin Priznen kasabasında bulunan “Dooru Yol” Türk kulturası hem zanaat Dernään, 2013);
• 2016 "Can Dalgasında" I-ci gagauz êstrada yarışması: "En islää türkücü-poet".

Şannı vatandaşlık

Amerika Birleşik Devletlerin Kentucky devletinin Louisville baş kasabasının şannı vatandaşı (2003).

Gagauziya medalileri

Gagauzluk, gagauz devletin kurulması çalışmaları için (2000, 2009). Moldova ordenı: “Gloria Muncii” (22.07.2010, literaturanın ilerletmesi, miilli ruh zenginniklerin kökleştirilmesi zaametleri hem verimni publiţistika çalışmaları için).

• Kongaz teoretik liţeyinä Todur Zanetin adı verildi. Liţeyin kollektivı bu kararı taa 2015 yılın Çiçek ayın (aprel) 28-dä aldı.

Hem bak

• Todur Zanet's poems in Gagauz
• Mihail Kolsa