Tepegözlär için annatmalar

Tepegözlär için annatmalar

38-40 yıl geeri taa çok gidärdik gecä otlatmaa beegirleri. Büük yaştan adamnar bizim aramızda. Masalları işidirdik otlatmakta ihtarlardän. Vardı ihtär adamnar. Gelärdilär otlatmaa. Yoktu onnarın uşakları, ani otlatmaa gitsin, da gelärdi kendileri.

Hem koorardılar bizi, hem annadırdılar bizä. Gidärdik kaçarak çevirärdik onnarın mallarını. Gündüz dä gidirdik, gecä da gidirdik... Oturup ateşin yanında, gülärdilär, bakardilar birbirinä da deerdilär bizä, küçüklerä :

Ne bakersın nicä Tepägöz ! Ya git ta çevir te o malları. Gidärdik çevirärdik, çekedirdilär sölemää : Varmış ileri Tepägöz... Onnara bu işleri annatmış dädular, dädulara da onnarın dadulärı.Nändan çekiler Tepegözlär, kimsey bilmeer. Te ozamanda benim aklımda kaldı Tepegözlär.

Yaşarmışlar onnar bayırlarda, kanarıklarda, tülüymüşlär, suya yakın yaşarmışlar. Hem bayır hem da su, yarlarda neredä ani otlatmak erlär iymiş hem yakınmış. İyermişlär onnar sadem yahını çürüdüpdä. Kaparmışlar onnarı yarıklara. Taşı açıp koyarmışlar orıy, onnarın nicä kladovkası. Orda yakın yarıkta yaşer, ordan sora iyärmışlär, biraz geçtiynän.

Topler orıy, götürer orıy, sora ordan iyer : balık, kuşlar başka işlär. Ani adam isin, bän onu işitmedim. Yaşarmışlar aylelerinän aralık-aralık, nicä insan. Varmış yalnız da yaşayan. Habanarmış hepsinä mallara. Te sora çeketmişlär kaybelmää onnar. Geçä geçä vakıtlar onnar kaybelmiş, da kalmış insan bu insan. İnsannan ilişkileri yokmuş. İnsan onnara habanmarmış onnar da siirektä sadecem habanırmış onnara.

Onnarın malları büük bu mallardan, ani biz kullanerız, deyelim manda, öküz, sıır, hayvanı, onnardan büük. Te nicä o büük kemiklär, anı bulerlär deniz boylarında, te ölä mallar olmalı.Mamont gibi mallar, balıkları da onnarın olmalı büüktü.

Tepegözdä sadem bir göz, önündä, tepesindä, ama duyarmış her taraftan, hem dä görärmiş islää. Onun için bizä däärdilär :

• Sän bä Tepägöz çevirdin mi beegirleri otlamaktan...
• Kimin o hayvan ayırılmış..?
• Biz deerdik, filanın beegiri tölä bölä...
• Tez kaçarak git...
• Biz gidärdik. Uzaktan görärmişik Tepägöz gibi.
• Alma önümdän, alma bu islää işi. Olmasana, nicä Tepägöz. İyer hem aler, niçin deyni o kaavi hem hiç kimseydän korkmer. Bir Tepägöz karısı ava gitmiş uzaklanmış evdän. Çıkmış daadan da görmüş uzaktan çiftçi adamnarı. Onnar sürürmüşlär merayı. Görüp onnarı, almış adamı, pulukları öküzleri, fustasına. Götürmüş onnarı evä. Tepägözlerin taa büükleri demiş :

Te bunnar insan, bizdän sora kalcek te bu kara erdä. Demää hepsinä onnar olceklar çorbacı. Götür geeri işini yapsınnar. Onnar / Tepägözlär / İnsandan ileri yaşamışlar.

Kullanılmış Kiyatlar

• Derleyen : L.S.Çimpoeş
• Derleme yeri ve yılı : Gagauz Yeri
• Tomay küü
• 1990
• Anlatan : S.İ.Çimpoeş 1933 doğumlu
• Yayımlayan : L.S.Çimpoeş age.
• s.129-130
• Türk Dil Kurumu
• Gagavuz Destanları
• Prof.Dr.Nevzat Özkan
• Türk Dil Kurumu Yayınları
• Ankara
• 2007
• s.129-130