Moldovada çingenäler

Moldovada çingenäler — Moldova Respublikasında çingenäler; yaşêêrlar siirek formada respublikanın çeşitli rayonnarında hem kasabalarında.

Ayırı esap veriler çingenä toplum organizaţiyaların iniţiativasına. Büün Moldovada var 7 çingeneleri toplayan respublika organizaţiyası: ‘Romii Moldovei’ soţial-kultura toplumu (1990), ‘İuvlia Romani’ çingenä karıların toplum organizaţiyası (1997), ‘Bahtalo Rom’ milli-soţial-kultura-üüretim organizaţiyası (1999), ‘Terminatango-Rroma’ gençlik organizaţiyası (1997), ‘Elita Romani’ bilim-kultura organizaţiyası (2001), hem dä 2002-ci yılda kurulan Moldova Respublikası çingenelerin soţial akıntısı hem ‘Tără-Rom’ genç çingenelerin birlii.

Moldovanın regionnarında çalışêr erli toplum çingenä organizaţiyaları: Soroka uezdında – 2, Belţ uezdında – 1, Kişinövda – 1, Komratta – 1, Çadırda – 1.

Evropa Soveti Danışma Komiteti nışannadı, ani var progres o problemaların çözülmesindä, angıları baalı çingenä halkının Moldova topluluu strukturasına integraţiyasına. Ama yok nasıl bütünnä kayıl olmaa, ani Hükümetin Kararı “Moldova Respublikası çingenelerini desteklemäk için kimi çalışmalar” (№ 131 – 16.02.2001 y.) getirmedilär duyulan rezultat. Bu Karar oldu çingenelerä devlet yardımı vermäk sistemasının ilk etapı, hem merkezdä, hem erlerdä, stimulat etti publik önderlemäk organnarı tarafından önem o soţial-ekonimika zorluklarına, angılarınnan karşılaşêrlar çingenelär, onnara doorulu diskiriminaţiya yapmak problemasına, çözmää soruları, aniki iileştirmää onnarın yaşamak şartlarını, mediţina servisini h. b., bunnar ayırıntılı gösterili Moldova Respublikasının Devlet raportunda (may, 2004 y.).

Üüseldi çingenelerin aktivlii kendi topluluk organizaţiyalarını kurmak hakı sferasında. Yanvarın 1-ä 2005 y. duruma görä Milletlärarası ilişkileri Departamentindä registrat edili çingenelerin 10 etnokultura organizaţiyası, angıların var respublika uurunda statusu hem angıları girerlär Etnokultura organizaţiyaların koordinaţiya sovetinä. Hükümetin finans yardımınnan gerçekleştiriler çingenelerin toplu yaşadıı küülerdä yolları donatmak, gazifikaţiyalamak hem elektrika geçirmäk için bir sıra proekt.

Hazırlandı Moldova Respublikası çingenelerini/romnarını 2005-2010 yy. Desteklemäk için Programanın proektı, o geliştirer çalışan dokumenti № 131 – 16.02.2001, angısı yakın zamanda uygunnanacek merkez hem erli topluluk organnarınnan hem dä romnarın etnokultura organizaţiyalarınnan. Moldovanın merkez hem erli devlet organnarı hazır ilerlemää iş birliini Evropa Sovetinnän, aniki gerçekleştirmää DK rekomendaţiyalarını, ilişik çingenä halkının problemalarına.

Respublikanın zakonnarına görä var sorumnuluk diskriminaţiya yapılması için, bu sayıda poliţiya tarafından vatandaşlara dooru, bakmayarak onnarın etnik ilişikliinä. Ama, DK nışannêêr duşmannık hem diskriminaţiya yapımnarını türlü etnik grupalarına doorulu, ayırıca, çingenä milletindän kişilerä, angıları için informaţiya kabledildi hükümetä baalı olmayan kaynaklardan. Hesaba alarak DK konstataţiyalarını hem rekomendaţiyalarını, Moldova Respublikası İç işleri ministerlii bildirer, ani iç işleri organnarı çalışmalarının bir uuru – insan haklarını korumak hem zakonun önündä hepsinin eşit olması prinţipi, bakmayarak milletlik ilişikliinä.