Gagauzların büük göçü

Gagauzların büük göçü — gagauz halkın istoriyalık ana vatanı olan Dobruca bölgesinnän Üülen Besarabiyaya - Bucak topraklarına toplu göçü.

Gagauz halkın büük göçü er aldı 1765-1812 yılları arasında. O zamannarda 1768-1774, 1787-1791 ve 1806-1812 yılları arasında oldu üç ayırı Osmanlı-Rus cenki, angıları kolayını verdi çok büük insan hareketleri çeketmää hem cenk hayarsızların Balkan pravoslav milletlärin saabi olmakla üünen Rusiya İmperiyası topraklarına hem Osmannılardan kazanılan bölgelerä erleşmäsini.

Dokumentlerä görä o zamanda seftä Bucaka erleşti 1600-a yakın gagauz aylesi. Mihail Çakır yazêr ani Bucaka erleşän ayle sayısı vardı 5.000, hem bütün sayısı 40.000. 18 hem 19-cu asırlarda gagauzlar bulgar hem moldovannarla barabar paylaştılar 67 küüdä, ama ofițial dokumentlerdä adları geçti barabar yaşadıkları milletin adına görä bulgar, moldovan, serb hem urum olarak. Bir takım ekonomik hem soțial sebeplerdän gagauzların erleştikläri zona küçüldu gideräk.

Gagauzlar ilktän kurdular Besarabiyada 1770 yılında Çadır hem Orak küülerini, 1812 yılında yapılan Bükreş annaşmasınnan geeri bir daanıklık yaşandı, ama bu annaşmanın arkasınnan bölge girdi Rusiya saabilii altına. Rusların göçän insannara toprak daatması hem havezländirmäsi kaavileştirdi göç akıntılarını. Gagauzlar kurdular, 1812 yılında Dizgincä, Kazayak,Baurçu, Tatar-Kıpçak, Valkaneş; 1814 yılında Beşalma, Bolboka, Taşpınar; 1818 yılında Çadır, Kiriyet, Yeniküü; 1820 yılında Avdarma, Coltay, Tomay, Haydar; 1821 yılında Satılık-Hacı, Dimitrovka; 1830 yılında Başküü hem Bolgarlika küülerini.

1909-1910 yıllarında hayat sıkıntısı zorladı bir aaz gagauz grupunu gitmää Orta Aziyaya, Aktübinske (Turgay bölgesi), 1925 yılında bunlardan bir takımı erleşti Taşkent yakınına. Büün bir gagauz küüleri bulunêr Poyraz Kavkazda (Kabardino-Balkariya, Mozdok regionu) hem Ukrainada Zaporojye bölgesindä.