Bucak açlaa

Bucak açlaa — 1946-1947 yıllar kışı Sovet Soţialist Respublikaları Birlii Sovet Sistemasının tarafından gagauzlara karşı yapılan zorlan aaçlık.

Genoţid

Bununnan gagauzların soykırımı (genoţidi) başladı. Aaçlıın ardına lagerlär, Sibirä kaldırılmak, erindä kurşuna urmak geldi. Bütün bu hayarsızlıklar gagauzların 40% zorlan mezarlara soktu. Ukraynada bulunan sa Bolboka (Kotlovina) küüyünün 60% insannarını (sade aaçlık!) biçiti. Düşünün kendiniz: bu küüdä 5500 candan 3300 aaçlıktan ölmüş.

Zerä olmaydı 1946-1947-ci yılların aaçlıı, olmaydı 1949-cu yılın gagauzların Sibirä kaldırılması, büün bizim sayımız artık bir milionu geçeceydi.

Kurak

1946-cı yılda Bucak topraklarında büük bir kurak oldu. Nicä da olsa o bereket, ani vardı eteceydi ki insan kıştan çıksın. Ama o bereketi da insandan zorlan aldılar. Gagauzların çoyu aaçlıktan öldü hem diil salt gagauzların.

Esaba alarak onu, ani 1946-cı yılın Devlet planını (265 bin ton ekin) Moldova tamannayamayacek SSRB-nın (Sovet Soţialist Respublikaları Birlii) Ministerlik Soveti hem VKP (b) Merkez Komiteti 1946-cı yılın Kirez (iyün) ayın 26-da kabletti karar Moldova planını 160,9 bin tona kadar indirmää. Ama bu da yannıştı. Harman ayın (avgust) 19-da kablediler eni karar – Moldova 72 bin ton ekin hazırlasın.

Kuvetä izmet edän “palilär”, evdän-evä gezip, başladılar süpürmää hepsini ne vardı. Aktarardılar samannıkları, kara sıır hem hayvan aullarını, tavannarı hem maazaları. Delim-deşik edärdilär duvarları, patları, erleri. Hepsini neyi bulardılar - süpürürdülär. Bunun sonucu oldu o, ani Ceviz ayın (sentäbri) çeketmesindä başladı aaçlık. Aaçlık getirdi distrofiyayı.

Moldovada kuvettä bulunannar hem erindeki “çorbacılar”, Moskvanın önündä kendilerini ii taraftan göstermää deyni, 1946-cı yılın Canavar ayında (oktäbri) yapılan Komunist Partiyasının plenumunda baarardılar hem eri koparardılar, ani Respublikada planın salt 64% tamannandı. Prokurorlara, daavacılara hem milişiyaya verildi izin “nezdatçiki i sabotajniki”lerä karşı en sert kuvetlän davranmaa.

Aaçlık

Bu davranmanın sonu: ofițial dokumentlerä görä bütün Moldovada aaçlıktan en aazdan 115 bin kişinin ölmesi gösterildi. Bu sayıya lääzım eklemää o insannarı, ani aaçlıktan öldülär gagauz küülerindä, zerä bu küülerdä toplu mezarlarda gömülän ölülerin sayısı ofişial dokumentlerdä esaba alınmadı. Bu kara sayıya lääzım eklemää o insannarı da, ani gidärdilär Ukraiynaya bir trofa ekmek aaramaa deyni. Çoyu onnarın öldülär. Ukraynanın Livovskaya, Stanislavskaya, Çernoviţkaya bölgelerindä.

Kaul uezdın saalık bölümün başkan yardımcısı Zaliznik 1947-ci yılın yanvar ayın 15-dä belgidä, ani yollandı Kişinöva:

• Valkaneş rayonu:
• Distrofiya 1-ci durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 3880

5/I/1947 – 10/I/1947 - 4126

• Distrofiya 2-ci durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 1478

5/I/1947 – 10/I/1947 - 2994

• Distrofiya 3-cü durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 694

5/I/1947 – 10/I/1947 - 986

• Baymaklı rayonu:
• Distrofiya 1-ci durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 1474

5/I/1947 – 10/I/1947 - 7250

• Distrofiya 2-ci durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 635

5/I/1947 – 10/I/1947 - 2317

• Distrofiya 3-cü durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 275

5/I/1947 – 10/I/1947 - 1835

• Kongaz rayonu:
• Distrofiya 1-ci durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 2508

5/I/1947 – 10/I/1947 - 2994

10/I/1947 – 15/I/1947 - 3251

• Distrofiya 2-ci durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 2353

5/I/1947 – 10/I/1947 - 2762

10/I/1947 – 15/I/1947 - 2855

• Distrofiya 3-cü durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 2186

5/I/1947 – 10/I/1947 - 2032

10/I/1947 – 15/I/1947 - 2482

• Taraklı rayonu:
• Distrofiya 1-ci durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 1852

5/I/1947 – 10/I/1947 - 2452

• Distrofiya 2-ci durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 400

5/I/1947 – 10/I/1947 - 2200

• Distrofiya 3-cü durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 428

5/I/1947 – 10/I/1947 - 698

• Çadır rayonu:
• Distrofiya 1-ci durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 2680

5/I/1947 – 10/I/1947 - 2981

10/I/1947 – 15/I/1947 - 2659

• Distrofiya 2-ci durum

25/X25/XII/1946 – 5/I/1947 - 1400

5/I/1947 – 10/I/1947 - 2001

10/I/1947 – 15/I/1947 - 1513

• Distrofiya 3-cü durum

25/XII/1946 – 5/I/1947 - 200

5/I/1947 – 10/I/1947 - 628

10/I/1947 – 15/I/1947 - 771

Anmak

Bunnarı unutmamaa deyni Çadır kasabasının merkezindä küçük bir nışan taşı koyuldu.