Todur Marinoglu

Todur Marinoglu — gagauz poeti hem üüredicisi.

Todur Marinoglu duudu fevralın 1-ndä 1955 yılda Avdarma küüyündä, Basarabka rayonunda. Kişinövdakı universitedin, jurnalistika fakultedini V.İ. Leninın adına bitirdi. 1983-cü yılda Avdarma orta şkolasında işlemää başlêêr. Toplumnarı "Ürek dalgası", "İlkyaz girdi aramıza", "Açik güllär", "Dış okumakları" tipardan çiktılar. Barabar İ.Bankovaylan hazırladılar diktant toplumunu.

1999da uşaklar için kiyatçik "Tatlı düşlär" tiparlandı. Gazetada "Halk birlii" hazırlêêr metodika sayfasını. Hazırlêêr büük, çok yıllık işini "Literatura teoriyası". Katıldı "Türksoy" 3-cü toplantısına. Pietlerinä "Avdarma, Avdarma", "Anılmış bu iş", "Yıldızların aydınnında", "Hep sanaceyz" türkülär düzüldü. 2000-ci yıldan T.Marinoglu Gagauz Yazarlar Birliin azası.

Avdarma büün Komrada baalı, Çeker bir çiftçi aylesindän, küçüktän kaler anasız-bobasız. Başlankı şkolasını, başarıp Avdarmada, sora o aler studentlik yollarını. Geler Kişinöva, verer Universitetä girmäk ekzamennerini da kabul ediler jurnalistika fakultetinä. Taa başlankı kurslardan başleer meraklanmaa ana dilinnän, dayma sorer kendi profesorlarına, çünkü Bucak tarafından studentlär hazırlanerlar gagauzlar arasında işlemää, neçin onnara universitettä gagauz dili okunmeer? Neçin gagauzların yok ana dilindä şkolaları?

Bu soruşlarınnan Todur çeker kendi üstünä kuvetlerin gözünü. Onu alerlar gözä, saklıdan başleerlar izlemää. Devlet Universitetini bitirdiktän sora, Todur Marinoglu kabul eder jurnalist zanaatçısı adını da yollaner işä Komrat gazetasına, neredä ayda bir kerä çıkardı bir sayfaçık gagauz dilindä. Bucak dan erleri. Burada eni işçi koyer problemayı rayon başlarına hem redikțiya öndercilerinä, ki bir sayfa ayda gagauz dilindä 270 binnik gagauz halkına pek az. O isteer gagauzların olsun kendi ayırı gazetası da çıksın aftalık ya hergün.Butakım soruşlar için redakțiyada satıcılar başleerlar bu eni işçiyä duşmannık göstermää.

Başladılar onu, çaarıp-çaarıp, kabaatlı bulmaa, son-sonunda Marinoglu kaler işsiz, redakțiyadan onu Gagauzluun duşmannarı urattılar da şindi, açan Gagauziya artık kendi başına avtonomiya oldu, Marinoglunun duşmannarı hep taa redakțiyalarda Gagauziyada rus dilindä gazetaları kolvererlär. Ama Todur Marinoglu üüredicilik eder kendi küüyündä. Avdarmada hem yazer şiir, proza. O ayırıldı Moldova parlamantinä deputat. Şiirleri çıktılar. İlkyaz türküsü kiyadında. Ana sözü. Halk birlii gazetalarında, başka jurnallarda.Todurun temaları çekilerlär ömürün güneşli hem bulutlu havalarından, kendisinin can erindän. Şairin peetleri açerlar bizä dünneyin ansız görüntülerini, acılarını, siirek gülümsemelerini, türlü boyalarını... Çok meraklı avtorun analar için sözleri. Te nasıl düşüner Marinoglu analar için :

Gezin görün istäärseniz bütün dünneyi, kalmasın hiç bir köşesi dä, giinin ölä gözäl nesoy taa hiç kimsey yoktur giindi, dadın en tatlı imeklerdän... ama mamunun laflarından taa gözäl, taa tatlı, ta mehlenni bişey yok bu dünnedä. Onun kraalı saçlarında, derin buruşuklarında, ürek sancılarında bizim en paalı zamanımız - küçüklüümüzkaldı. Yoktur can doysun erdä yaşamaya, yoktur insan doysun demää, mamu. İkinçi en beenilmiş Todurun teması - sevda. Marinoglunun sevda için hem sevdalı şiirleri büünä kadar kalerlar gagauz lirikasında en üüsek uurda şiirlär. Sanerız ki bu avtor taa dübüdüz literaturada açılmadı. Todur Marinoglu çok genç o sevindirecek bizim halkımızı taa çok üüsek uurda şiirlärlän, eni kiyatlarlan. Todur Marinoglunun literatura sayfasını acerız onun ana için şiirlerinnän. Okuyucular olur versinnär onnarın haliz paasını.

Kullanılmış Kiyatlar

• İ.İ.Babaloglu
• N.İ.Babaoglu
• K.K.Vasilioglu
• Gagauz Dili hem literatura
• 8 Klas
• Sayfa 208
• Stiinţa 2003
• Ministeril Educaţiel Al Republıcıı
• Moldova